Οι Ελληνίδες εκπαιδευτικοί σε θέσεις ευθύνης

 Σημαντικό ρόλο στη γυναικεία επαγγελματική αποκατάσταση και οικονομική ανεξαρτησία,κατά τον 19^ο αιώνα, έπαιξεη ενασχόλησή της με το επάγγελμα της δασκάλας, καθώς αυτό ήταν αποδεκτό ως  άμεσα συνδεδεμένο με το στερεοτυπικό ρόλο της γυναίκας - μητέρας και τροφού. Το επάγγελμα της εκπαιδευτικού προσέλκυσε μεγάλο αριθμό γυναικών,  λόγω του κοινωνικού κύρους του,  παρόλη την άνιση μεταχείριση των γυναικών εκπαιδευτικών έναντι των ανδρών

συναδέλφων τους. (Μαραγκουδάκη, 1997· Athanassoula-Reppa & Koutouzis, 2002).

Σε όλη τη διάρκεια του 20^ου αιώνα, στην Ελλάδα,η αντιπροσώπευση των γυναικών εκπαιδευτικών σε  θέσεις ευθύνης στην Πρωτοβάθμια ή Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, υπήρξε εξαιρετικά χαμηλή δεδομένου ότι οι γυναίκες αποτελούσαν πάντα την πλειονότητα του εκπαιδευτικού πληθυσμού(Δαράκη, 2007· Αναστασίου, 2011). Ωστόσο, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα  του αιρετού Κορδή, η κατάσταση της υποεκπροσώπησης των γυναικών στις θέσεις ευθύνης έχει ανατραπεί την τελευταία τετραετία. Όπως αναφέρεται  στον Ανδρέου (2018), στο σύνολο των 13.310 σχολικών μονάδων της χώρας οι άνδρεςασκούν διοίκηση σε 5.232 μονάδες, δηλαδή στο 40% των σχολείων ενώ οι γυναίκες  σε 7.898 σχολεία, δηλαδή στο 60% των εκπαιδευτικών μονάδων.

Μέσα από την έρευνα των τελευταίων 20 χρόνων έχει καταδειχθεί ο διαφορετικός τρόπος διοίκησης των ανδρών και των γυναικών που ασκούν ηγεσία σε σχολεία.  Οι άνδρες, ως επί το πλείστον,  εφαρμόζουν τη ‘διεκπεραιωτική ηγεσία’ (Τάκη, 2006).  Οι άνδρες σχολικοί ηγέτες παρουσιάζονται ικανότεροι στη δημιουργία διασυνδέσεων με πολιτικούς, οικονομικούς και τοπικούς παράγοντες (Τάκη, 2006, · Χατζηδιάκου, 2011), ενώ οι γυναίκες σε θέσεις ευθύνης διοικούν σύμφωνα με το μοντέλο της ‘μετασχηματιστικής ηγεσίας’.

Η διοικητική συμπεριφορά των γυναικών είναι έμπλεη δημοκρατικών-συμμετοχικών στοιχείων, δείχνουν προθυμία στην εφαρμογή αμφίδρομης επικοινωνίας και στη δημιουργία κλίματος κατανόησηςστη σχολική μονάδα. Επιπλέον, στα ζητήματα διαχείρισης κρίσεων αποδεικνύονται διπλωματικότερες εστιάζοντας στη δημιουργία  θετικού κλίματος  και επιδιώκοντας την εύρυθμη λειτουργία των μονάδων  που διοικούν. Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι λειτουργούν παρωθητικά στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και είναι σταθερά προσανατολισμένες στο παιδαγωγικότους έργο(Δαράκη, 2007· Coleman, 2011· Μαραγκουδάκη, 1997· Van de Boon, 2003).

Οι κύριοι ανασταλτικοί παράγοντες στη διεκδίκηση θέσεων ευθύνης από γυναίκες εκπαιδευτικούς χωρίζονται σε εσωτερικούς και εξωτερικούς. Οι εσωτερικοί αφορούν σε ατομικά χαρακτηριστικά ήστην προσωπική ιδιοσυγκρασίατους, στην έλλειψη παρώθησης για τη διεκδίκηση θέσεων ευθύνης ή στην έλλειψη στήριξης αλλά και σε ανασφάλεια, καθώς είναι οι κύρια υπεύθυνες των οικογενειακών υποχρεώσεων (Τραϊανού, 2019). Οι εξωτερικοί παράγοντες αφορούν στις διακρίσεις που γίνονται σε βάρος των γυναικών εκπαιδευτικών, λόγω του φύλου τους και όχι εξαιτίας των ικανοτήτων τους (Mpofu, 2019).

Συμπερασματικά,μέσα από την έρευνα, γίνεται αντιληπτό ότι  οι γυναίκες εκπαιδευτικοί παρόλα τα αυξημένα προσόντα τους  -και κυρίως οι εκπαιδευτικοί του κλάδου  ΠΕ06 - διστάζουν να διεκδικήσουν θέσεις διεύθυνσης ή υποδιεύθυνσης των εκπαιδευτικών μονάδων. Η έλλειψη παρώθησης και στήριξης, η πλημμελής πληροφόρηση αναφορικά με διοικητικές θέσεις και ο μικρός αριθμός γυναικών-μεντόρων λειτουργούν αποτρεπτικά στη διεκδίκηση θέσεων ευθύνης. Ο Αριστοφάνης αναφέρει στους Ιππής «Ερέτην χρήναι πρώτα γενέσθαι πριν πηδαλίοις επιχειρείν», δηλαδή πρέπει πρώτα να έχεις γίνει κωπηλάτης πριν πάρεις στα χέρια σου το τιμόνι του πλοίου. Και επειδή οι γυναίκες εκπαιδευτικοί, χρόνια τώρα, αποτελούν τους κωπηλάτες της εκπαίδευσης, είναι φανερό ότι ήρθε η ώρα να πάρουν στα χέρια τους το τιμόνι  αυτής.

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αναστασίου, Σ. (2011). Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού της εκπαίδευσης: Μελέτη περίπτωσης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση της Ηπείρου. (Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων). Ιωάννινα.

 Ανδρέου, Γ. (2018). Εκπαιδευτική διοίκηση και φύλο: Η συμμετοχή των γυναικών στη διοίκηση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. (Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Ρόδος

Athanassoula-Reppa, A., &Koutouzis, M. (2002). Women in Managerial Positions in Greek Education: Evidence of Inequality. Education Policy Analysis Archives, 10(11). Available at: http://epaa.asu.edu/ojs/article/viewFile/290/416.

Coleman, M. (2011). Women at the Top: Challenges, Choices and Change. New York, NY: Palgrave Macmillan

Δαράκη, Ε. (2007). Οι γυναίκες στη διοίκηση σχολικών μονάδων. (Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας). Βόλος.

Μαραγκουδάκη, Ε. (1997). Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άντρες διοικούν. Στο Β. Δεληγιάννη & Σ. Ζιώγου (επιμ.), Φύλο και Σχολική Πράξη. Θεσσαλονίκη: Βάνιας

 Mpofu, M. (2019). Challenges Facing Women in School Leadership Positions: Experiences from a District in Zimbabwe. Leadership, 10(14), 30-40.

Τάκη, Π. (2006). Γυναίκες Εκπαιδευτικοί στη διοίκηση της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. (Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο). Θεσσαλονίκη.

Τραϊανού, Γ. (2019). Εκπαιδευτική διοίκηση και φύλο: οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εκθέτουν τις απόψεις τους για τη διοίκηση των σχολικών μονάδων, (Διπλωματική Εργασία, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας). Φλώρινα.

Χατζηδιάκου, Δ. (2011). Γυναίκες σε θέσεις διοίκησης στην εκπαίδευση: μια συγκριτική μελέτη της διαχείρισης συγκρούσεων στην Ελλάδα και τον Καναδά. (ΔιδακτορικήΔιατριβή, ΠανεπιστήμιοΑιγαίου). Ρόδος.

 Van der Boon, M. (2003). Women in international management: an international perspective on women’s ways of leadership. Women in Management Review. 8(3), 132-146.

 

 

Γκέλη Κουσκουλή,ΠΕ06

Διευθύντρια Γυμνασίου Λευκοπηγής Ν. Κοζάνης

MEd Επιστήμες της Αγωγής

MSc Εκπαιδευτική Ψυχολογία